TÌM HIỂU VỀ CẢM BIẾN NHIỆT ĐỘ KHÍ NẠP

TÌM HIỂU VỀ CẢM BIẾN NHIỆT ĐỘ KHÍ NẠP (IAT)

     Cảm biến nhiệt độ khí nạp là loại cảm biến gì? Đây là loại cảm biến hỗ trợ đưa ra những giải pháp vận hành xe dựa trên các thông số về nhiệt độ không khí bên trong và bên ngoài xe. Nắm rõ các thông tin về khái niệm, cấu tạo, nguyên lý và chức năng hoạt động giúp người lái nhận biết rõ hơn về loại cảm biến nhiệt độ này.

     Các hệ thống cảm biến trong xe luôn vận hành và hỗ trợ để giúp người lái có trải nghiệm an toàn và tuyệt vời. Cảm biến nhiệt độ khí nạp là bộ phận có nhiệm vụ theo dõi nhiệt độ của không khí đi vào động cơ. Tương đương cảm biến nhiệt độ nước, cảm biến nhiệt độ bao gồm một nhiệt điện trở được lắp trong bộ đo gió hoặc trên đường ống nạp. Nắm được thông tin chi tiết về cấu tạo, nguyên lý, chức năng hoạt động của cảm biến này giúp người lái có cơ hội nhìn nhận rõ ràng hơn.

1. Cảm biến nhiệt độ khí nạp là gì?

     Cảm biến nhiệt độ khí nạp là một trong những hệ thống cảm biến quan trọng của xe máy. Theo như tên gọi, cảm biến IAT (Intake Air Temperature) có tác dụng xác định nhiệt độ khí nạp bên trong xe. 

     Hệ thống này đặc biệt hữu dụng trong trường hợp có sự cố xảy ra trong quá trình vận hành. Chính các sự cố này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của động cơ, đặc biệt là vào mùa lạnh. Khi đó, hệ thống cảm biến sẽ điều chỉnh nhiệt độ phù hợp để xe vận hành ổn định và tốt nhất. Ví dụ, nếu nhiệt độ khí nạp lớn hơn 20 độ C thì ECU sẽ giảm lượng xăng phun và ngược lại. Do đó, tỷ lệ hòa khí sẽ được đảm bảo theo nhiệt độ môi trường.

2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cảm biến nhiệt độ khí nạp 

     Một cảm biến nhiệt độ khí nạp được trang bị trên xe máy hay còn được xem là một điện trở nhiệt với trị số điện trở âm. Hệ thống cảm biến nhiệt độ khí nạp trên các xe máy hiện nay thường được trang bị một điện áp chuẩn khoảng 5V.

Hình 1: Cảm biến nhiệt độ khí nạp (IAT).

     Bên cạnh đó, các cảm biến nhiệt độ này được thiết kế nằm trên đường ống nạp động cơ, sau bầu lọc gió. Trên một số xe, cảm biến này được lắp chung với cảm biến vị trí bướm ga TPS và cảm biến áp suất đường ống nạp MAP. Dựa theo tự nhiên, điện trở sẽ tăng khi nhiệt độ không khí thấp và ngược lại sẽ giảm xuống ở nhiệt độ không khí cao. Điện trở cảm biến thay đổi sẽ làm điện áp đặt ở chân cảm biến xe thay đổi. 

Hình2: Vị trí cảm biến IAT trên xe Air Blade 2018.

Hình3: Sơ đồ nguyên lý cảm biến IAT xe Air Blade 2018.

 

3. Các chức năng cảm biến nhiệt độ khí nạp cụ thể

     Hoạt động của cảm biến nhiệt độ khí nạp trên xe máy được xem như một cỗ máy có nhiệm vụ đo nhiệt độ không khí đi vào động cơ và truyền tín hiệu về cho ECU. Từ những dữ liệu thu thập được này, ECU sẽ tính toán và cân bằng tỷ lệ nhiên liệu. Sau đó, ECU sẽ hiệu chỉnh thời gian mở kim phun và góc đánh lửa sớm và dẫn hệ thống đưa mức không khí đạt mức lý tưởng nhất vào buồng đốt.

      - Hiệu chỉnh thời gian phun theo nhiệt độ không khí

Tùy thuộc vào nhiệt độ không khí mà ECU sẽ hiệu chỉnh thời gian khác. Cụ thể, ở nhiệt độ thấp thì mật độ không khí đặc hơn, ở nhiệt độ cao sẽ thưa hơn. Tương tự, nếu nhiệt độ thấp thì ECU sẽ hiệu chỉnh tăng thời gian phun nhiên liệu, và giảm thời gian ở nhiệt độ cao.

      - Hiệu chỉnh góc đánh lửa sớm theo nhiệt độ không khí

Nếu nhiệt độ khí nạp thấp thì thời gian màng lửa cháy lan ra trong buồng đốt sẽ chậm hơn khi nhiệt độ khí nạp cao. Theo đó, nếu nhiệt độ thấp thì ECU sẽ hiệu chỉnh tăng góc đánh lửa sớm và giảm góc đánh lửa sớm nếu ở nhiệt độ cao.

4. Dấu hiệu lỗi cảm biến nhiệt độ khí nạp trên xe máy

     Trường hợp cảm biến nhiệt độ khí nạp xe máy bị hư hỏng hoặc trục trặc sẽ khiến kết quả được truyền đi sai lệch. Theo đó, ECU điều chỉnh tỉ lệ A/F bị sai có thể dẫn đến hỗn hợp hòa khí bị rơi vào tình trạng “quá”, có thể là quá nghèo hoặc quá giàu.
Khi đó, xe thường có các dấu hiệu như:

      - Xe bị hụp ga, không thể tăng tốc nhanh

      - Đèn Fi tự động bật sáng mà không theo chủ ý của người lái xe

5. Phương pháp kiểm tra và đo kiểm cảm biến nhiệt độ khí nạp

      Để chắc chắn hệ thống cảm biến nhiệt độ khí nạp vẫn hoạt động bình thường và ổn định, chúng ta cần phải kiểm tra. Sau đây, VMTC sẽ hướng dẫn các bạn cách kiểm tra chi tiết cảm biến nhiệt độ khí nạp.

     - Kiểm tra điện áp nguồn cảm biến: dựa theo sơ đồ mạch điện của xe mà ta xác định được 2 dây nguồn của cảm biến IAT, sau đó chúng ta dùng VOM·được thiết lập ở thang đo điện áp 1 chiều tối đa 20V. Nếu đo được kết qua giao động từ 4,75 V - 5,25V có nghĩa điện áp nguồn cấp cho cảm biển còn tốt. Nếu điện áp đo được nằm ngoài khoản tiêu chuẩn thì chúng ta tiến hành kiểm tra đường dây cấp nguồn cũng như ECU.

Hình 4: Kiểm tra điện áp nguồn cảm biến IAT.

     - Kiểm tra điện trở cảm biến: dùng VOM ở thang đo điện trở tối đa 20 KΩ. Tiêu chuẩn điện trở của cảm biến IAT ở nhiệt độ 20 độ C là 1 - 4 KΩ. Sau đó ta sử dụng máy sấy để tăng nhiệt độ và kiểm tra kết quả đo điện trở có sự tăng giảm tuỳ theo loại cảm biến IAT. Nếu điện trở ngoài vùng tiêu chuẩn, ta nên thay thế cảm biến khác.

Hình 5: Kiểm tra điện trở cảm biến IAT

6. Lưu ý khi sửa chữa cảm biến nhiệt độ khí nạp

     Sau thời gian dài sử dụng, cảm biến nhiệt độ khí nạp trên ô tô, xe máy có thể bị hỏng hoặc gặp một số lỗi. Thông thường, có rất nhiều nguyên nhân gây ra lỗi trong hệ thống cảm biến này. Tuy nhiên, một số lỗi mà chủ xe thường gặp nhất như sau:

      - Cảm biến bị bẩn do dính muội than, dầu bôi trơn dẫn đến việc thu thập dữ liệu không chính xác

      - Giắc cắm cảm biến bị lỏng, gỉ sét, đứt dây hoặc các dây trong hệ thống cảm biến chạm nhau gây ảnh hưởng đến hoạt động vận hành

      - Cổ góp hút động cơ bị nổ ngược có thể gây hỏng cảm biến

     Sau khi đã xác định và nắm rõ nguyên nhân gây hỏng cảm biến nhiệt độ khí nạp, chủ xe xem xét và lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp. Trường hợp cảm biến nhiệt độ khí nạp bị bẩn, người lái xe có thể vệ sinh bằng RP7. Cần chú ý tránh vệ sinh bằng vòi hơi xịt. Nếu cảm biến bị hỏng thì chủ xe chỉ có thể thay mới cảm biến.

Hình 6: Cảm biến nhiệt độ khí nạp bị bám bẩn.

     Cảm biến nhiệt độ khí nạp dùng để xác định nhiệt độ khí nạp và đưa ra quyết định tăng giảm lượng xăng phun và hiệu chỉnh góc đánh lửa sớm. Nhờ đó, xe có thể vận hành ổn định, giúp người lái có cảm giác thoải mái, an toàn trên mọi cung đường.

 

 

Bài viết khác

• Tham quan nhà máy xe máy điện Dat Bike
• Hội thảo Kỹ thuật Khóa thông minh Smart key
• KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG HAO XĂNG Ở XE MÁY
• Xe máy bị nóng máy chạy yếu: Nguyên nhân và cách khắc phục
• TÌM HIỂU VỀ ĐỘNG CƠ eSP+ của Honda
• TỔNG KẾT THỊ TRƯỜNG XE MÁY 2023 VÀ XU HƯỚNG THỊ TRƯỜNG NĂM 2024
• PHANH XE MÁY PHÁT RA TIẾNG KÊU - NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
• NÊN CHỌN XE MÁY XĂNG HAY XE MÁY ĐIỆN
• LỊCH KHAI GIẢNG CÁC KHOÁ HỌC NĂM 2024 - 2025
• DÒNG ĐIỆN RÒ TRÊN XE MÁY - NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC